η Σύνοδος της Φερράρα, μαθαίνοντας από την ιστορία

γιατί είναι κόσμος που γροικά

τ' άδικο να μικρύνει

...Στο μεταξύ ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄, κάτω από την αφόρητη πίεση των Τούρκων, αναζήτησε στην απόγνωσή τουδιέξοδο σε νέες διαπραγματεύσεις για την ένωση των δύο εκκλησιών, έτοιμος να εξασφαλίσει τη δυτική βοήθεια εναντίον των απίστων, που τόσο συχνά είχε εξαγγελθεί με τίμημα την εκκλησιαστική υποταγή στη Ρώμη. Ως τότε οι εμπειρίες δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικές. Όσες φορές γίνονταν τέτοιες διαπραγμετεύσεις το Βυζάντιο και η Ρώμη κατέληγαν πάντα στο ίδιο σημείο, αφού η μία πλευρά παραπλανούσε την άλλη και έτρεφε αυταπάτες…..

...Όσο όμως ισχυρή και αν ήταν η γενική αντίθεση των Βυζαντινών για την ένωση, υπήρχαν πάντοτε στην Κωνσταντινούπολη ισχυροί κύκλοι φιλοενωτικών, οι οποίες στις κρίσιμες στιγμές έβλεπαν ως μοναδική ελπίδα τη συμφωνία με τη Ρώμη…Στις 24 Νοεμβρίου 1437 ο Ιωάννης Η΄ έφυγε από την πρωτεύουσα και πήρε το δρόμο για τη Δύση για να μεταστραφεί στην καθολική πίστη και επί πλέον να οδηγήσει τον λαό του και τον ελληνικό κλήρο στην ένωση με τη Ρώμη....

...Αν και η τελική έκβαση ήταν εκ των προτέρων καθορισμένη, οι συζητήσεις στη Φερράρα και αργότερα στη Φλωρεντία παρατάθηκαν για μακρό χρόνο. Στις 6 Ιουλίου 1439 διακηρύχθηκε τελικά η ένωση στην ελληνική και τη λατινική γλώσσα στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας από τον καρδινάλιο Ιουλιανό Cesarini και τον αρχιεπίσκοπο της Νίκαιας Βησσαρίωνα. Βέβαια η απόφαση σχετικά με το παπικό πρωτείο διατυπώθηκε με σχετική ασάφεια και οι Έλληνες θα μπορούσαν να διατηρήσουν το εκκλησιαστικό τυπικό τους. Ωστόσο σε όλα τα διαφιλονικούμενα ζητήματα επικράτησε η γνώμη της Ρώμης. Βέβαια ο σκοπός της ενώσεως του 1439 ήταν να λυτρωθεί το Βυζάντιο από τον τουρκικό κίνδυνο, πράγμα το οποίο η Ρώμη αδυνατούσε να επιτύχει.
 

Η ένωση αυτή αντί να εξασφαλίσει βοήθεια εναντίον του εξωτερικού εχθρού, βύθισε το Βυζάντιο σε εσωτερικές έριδες, έσπειρε εχθρότητα και αδελφικό μίσος ανάμεσα στον βυζαντινό λαό….Οι διαπραγματεύσεις της Φερράρας και της Φλωρεντίας ενώ δεν έφεραν κανένα θετικό πολιτικό αποτέλεσμα, ερέθισαν αντίθετα τις υποψίες του Μουράτ Β΄και ο Ιωάννης Η΄χρειάσθηκε να καταπραϋνει τον σουλτάνο με τη διαβεβαίωση ότι οι διαπραγματεύσεις αυτές είχαν αποκλειστικά θρησκευτικό χαρακτήρα….
George Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού κράτους, Γ΄τόμος. Ιστορικές εκδόσεις, σελίδα 264 κ.ε

***

Η συνέχεια μας είναι γνωστή: λίγα χρόνια μετά επήλθε ο οριστικός θάνατος της αυτοκρατορίας.

Ο καθείς μπορεί να αναγνωρίσει στα πρόσωπα εκείνης της εποχής πρωταγωνιστές της σύγχρονης ιστορίας αλλά και ταυτοσημείες γεγονότων.